ISBN Nedir? ISBN Nasıl Alınır?

ISBN nedir sorusu, özellikle kitap bastırmak isteyen yazarların ve yayıncılıkla ilgilenenlerin sıkça sorduğu bir sorudur. Bir kitabın kimliği olarak kabul edilen ISBN, aslında yayıncılık dünyasının temel taşlarından biridir. Peki, bu rakam dizisi ne anlama geliyor ve bir kitap için neden bu kadar önemli? Bu numara, kitabınızın ticari yolculuğundan kütüphane raflarına uzanan süreçte ona benzersiz bir kimlik kazandırır.

ISBN nedir?

ISBN (International Standard Book Number), dilimizdeki karşılığıyla Uluslararası Standart Kitap Numarası, yayınlanan her bir kitaba özel olarak atanan benzersiz bir kimlik numarasıdır. 1972 yılında Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından oluşturulan bu sistem, kitapların dünya çapında standardize edilerek takip edilmesini sağlar. Her bir ISBN, bir kitabın sadece belirli bir baskısına aittir; eserin farklı formatları (örneğin ciltli, ciltsiz veya e-kitap versiyonları) için ayrı ISBN’ler alınması gerekir. Bu numara, kitabın yayıncılık endüstrisindeki tüm süreçlerde hatasız bir şekilde tanınmasını ve yönetilmesini mümkün kılar.

Bu numara sayesinde bir kitap, küresel yayıncılık tedarik zincirinde kolayca izlenebilir. Kitapçılar, dağıtımcılar ve kütüphaneler, sipariş, envanter yönetimi ve ödünç verme gibi işlemleri ISBN kullanarak hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirir. Kısacası, ISBN bir kitabın ticari ve lojistik süreçlerdeki pasaportu gibidir. Türkiye’de ISBN tahsis etme yetkisi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü bünyesindeki ISBN Türkiye Ajansı tarafından yürütülmektedir.

“Bir kitap için ISBN, bir insan için parmak izi ne ise odur; onu tüm benzerlerinden ayıran benzersiz bir kimlik.”

ISBN almak yasal bir zorunluluk olmasa da kitabını geniş kitlelere ulaştırmak ve satışını yapmak isteyenler için vazgeçilmez bir gerekliliktir. ISBN’i olmayan bir ürün, resmi olarak “kitap” olarak tanınmaz ve dağıtım ağına dahil edilemez.

ISBN yapısı ve alınma süreci

ISBN, 2007 yılından itibaren 13 haneli olarak kullanılmaktadır ve genellikle bir barkod ile birlikte kitabın arka kapağında yer alır. Bu 13 haneli numara, kitabın kimliği hakkında önemli bilgiler içeren beş gruba ayrılır.

Bu grupların ne anlama geldiğini anlamak, sistemin işleyişini kavramak için önemlidir:

• Ön Ek: Genellikle “978” veya “979” gibi üç haneli bir sayıdır ve ürünün bir kitap olduğunu belirtir.
• Grup Tanıtıcısı: Yayının yapıldığı ülkeyi veya dilsel coğrafi bölgeyi tanımlar. Türkiye için bu kod “605” ve “625” gibi sayılardır.
• Yayımcı Tanıtıcısı: Kitabı yayımlayan yayınevine özel olarak atanmış bir numaradır.
• Eser Sıra Numarası: Yayımcının bastığı belirli bir kitaba verdiği numaradır.
• Kontrol Numarası: ISBN’nin doğru olup olmadığını matematiksel bir formülle teyit eden tek haneli son rakamdır.

Türkiye’de ISBN almak isteyen bir yazar veya yayınevi, öncelikle T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Yayın Standartları ve Derleme Bilgi Sistemi” üzerinden e-devlet şifresi ile başvuru yapmalıdır. Yayımcı sertifikası alındıktan sonra, sisteme kitapla ilgili bilgiler (başlık, yazar, yayın tarihi vb.) girilerek ISBN talebinde bulunulur. Başvurunun eksiksiz ve doğru yapılması halinde numara genellikle kısa sürede tahsis edilir. Bu süreç hakkında daha detaylı ve güncel bilgilere T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü resmi sitesinden ulaşılabilir.

Sonuç olarak, ISBN sadece bir rakam dizisinden çok daha fazlasını ifade eder. O, bir eserin yayıncılık dünyasındaki resmi kimliğidir ve yazarın emeğini okurla buluşturan köprünün temel direklerinden biridir. Kitap çıkarmak isteyen yazarlar için kitabın profesyonel bir şekilde yayımlanması, satılması ve kütüphanelerde yerini alması için bu benzersiz numarayı almak, atılması gereken en önemli adımlardan biridir.

Kitap çıkarmak istiyorum, ne yapmalıyım?

Kitap çıkarmak isteyen yazarlar için en pratik yöntem, bir yayınevi ile çalışmaktır. Tek başına kitap çıkarmak sürecinde yazarlar için ISBN alımı, bandrol alımı, kapak ve mizanpaj çalışmaları, kitabın bastırılması ve dağıtılması gibi basamaklar zorludur. Tüm bunları yayınevleri yazarlar adına takip etmekte ve kitabın yayınlanmasını sağlamaktadır. Eğer siz de kitabınızın bir yayınevi üzerinden yayınlanmasını istiyorsanız bizimle iletişime geçebilir ve yayın danışmanlığı hizmetimizden faydalanabilirsiniz.